تاریخچه و مناطق انتشار بیماری :

بلایت باكتریای پنبه یكی از مهمترین عوامل خسارتزای پنبه می باشد وتقریباً در تمامی مناطق پنبه خیز دنیا وجود دارد و از بیماریهای مهم پنبه در كشورهای هند ، پاكستان ، چین ،جنوب شرقی آسیا ،آمریكای جنوبی،استرالیا ، اروپا ، آفریقا ، تاجیكستان ، تركمنستان ، آذربایجان وازبكستان می باشد .این بیماری برای اولین بار در دنیا در سال 1891توسط ژرژ آتکینسون از آلاباما گزارش شده است، كه او ابتدا این بیماری را زنگ سیاه و سپس لكه زاویه ای برگ پنبه نامگذاری كرد . در ایران این بیماری در سال 1338 توسط دفتری از تالخونچه اصفهان گزارش شده است .این بیماری در استانهای شمالی تا كنون مشاهده نشده بود ولی در سال 1383 در استان گلستان گزارش شد. این بیماری به نامهای ساق سیاه پنبه ، پاسوزك ، كولی و بلایت باكتریایی پنبه نامیده می شود.

خسارت و اهمیت بیماری :

به دلیل اینكه عامل بیماری به تمام قسمتهای پنبه حمله می نماید ، خسارت بیماری در صورت شیوع بیماری زیاد خواهد بود . این بیماری سبب مرگ گیاهچه پنبه ، كاهش فتوسنتز ، كاهش توانایی گیاه در قائم نگه داشتن خود ، ریزش برگ ، قوزه و ساقه می شود . خسارت بیماری بسته به مرحله ای از رشد گیاه که مورد حمله بیمارگر قرار می گیرد ، رقم كاشت و شرایط مساعد بیماری ( باد وباران ،هوای نسبتاً گرم) در طول دوره رشد پنبه متفاوت است .
میزان خسارت بیماری در ایران توسط اداره كشاورزی قم در ارقام بومی بین 20-15 درصد ، دكتر بهداد 30-20 درصد دركمندان اصفهان و در اردكان یزد تا 80 درصد در ارقام بومی گزارش شده است . به دلیل شرایط مساعد شیوع بیماری در استانهای گلستان ومازندران جلوگیری از ورود یا شیوع بیماری از اهمیت ویژه ای برخوردار و برای جلوگیری از خسارت زیاد بیماری اقدامات پیشگیرانه ضروری می باشد.

عامل بیماری :


عامل بیماری بلایت باكتریایی :
Xanthomonascampestris pv. malvacearum(smith)Dowson كه دارای همنامهای :

چرخه زندگی :
عامل بیماری در خاك در غیاب بقایای پنبه آلوده توان بقاء كمی دارد . اصلی ترین مایه اولیه آلودگی از بذرهای آلوده و بقایای گیاهی تأمین می شود .
در طول رشد بذر در خاك باكتریهای موجود دربذر سبب آلوده كردن كوتیلدونها شده و سبب ایجاد لكه های سبز روشن تا قهوه ای متمایل به سیاه در كوتیلدون و برگهای اولیه و همچنین در صورت مساعد بودن شرایط محیطی برای شیوع بیماری سبب بلایت گیاهچه می شود . اگر گیاهچه آلوده دوام بیاورد، آلودگی ثانویه در دیگر گیاهان و در مراحل مختلف ایجاد خواهد شد .مایه آلودگی توسط باد وباران ، آبیاری بارانی و آب آبیاری از گیاه آلوده به گیاهان سالم دیگر انتقال می یابدو سبب ایجاد آلودگیهای بعدی می شود . پاتوژن در برگها از راه روزنه ها وارد برگ می شود .باکتری عامل بیماری توسط قطرات آب ، باد و باران به تمام قسمتهای هوایی گیاه پخش شده وسبب آلودگی اندامها می شود . آلوده شدن قوزه ها در اکثر مواقع سبب آلوده شدن کرکهای روی بذر ، الیاف و سطح بذر شده و گاهی آلودگی داخلی بذر اتفاق می افتد ، که در نتیجه باکتری توسط بذر به مناطق دیگر انتقال یافته و به عنوان کانون آلودگی در آینده بروز خواهد کرد . پاتوژن قادر است در بذر و بقایای خشک شده گیاه زمستان گذرانی کرده و با کاشت پنبه و در صورت مساعد بودن شرایط بیماری ، آلودگی ایجاد خواهد شد .

علائم بیماری :

عامل بیماری قاد راست در تمام مراحل رشد گیاه و به همه قسمتهای هوایی بوته حمله نماید و علائم متفاوتی شامل بلایت گیاهچه، سیاه شدن ساقه ، لكه زاویه ای برگ و پوسیدگی قوزه را ایجاد می نماید.
اولین نشانه آلودگی باکتریایی ظاهر مومی وآبدار بافت برگ ، ساقه وقوزه آلوده است سپس بافتهای آلوده به قسمتهای نکروزه قهوه ای یا سیاه تبدیل می شوند .
اولین علائم بیماری روی كوتیلدون مشاهده می شود . در روی كوتیلدون لكه های گرد یا بیضی شكل كشیده كه ابتدا سبز روشن بوده و حالت آب گزیدگی دارند و بعداً خشك شده و قهوه ای رنگ می گردند .
در روی ساقه و طوقه علائم به صورت لكه های كشیده ی قهوه ای یا سیاه دیده می شود كه فقط قسمت سطحی بافت حالت آبسوخته پیدا می كند و به آوند چوبی كمتر سرایت می كند . محل طوقه باریكتر شده و گاهی در اثر وزش باد ، بوته ها می افتند. (بیشتر این علایم در نواحی كه آبیاری غرقابی صورت می گیرد ،دیده می شود.)

علایم روی برگ به صورت لكه های آبسوخته که در زاویه ی بین رگبرگهای کوچک محدود می شوند، ظاهرمی شود كه ابتدا به رنگ سبز تیره بوده سپس سیاه رنگ شده ،دراطراف قسمتهای نکروزه شده ، کلروز به وجود می آید ، البته در برگهای اولیه لكه ها در اكثر موارد زاویه دار نبوده و گرد یا بیضی شكل می باشند ، آلودگیهای زیاد سبب ریزش برگ میشود. علاوه برعلائم فوق در برگها ، موقعی كه لكه ها در اطراف رگبرگ اصلی تجمع پیدا كرده و با هم جمع شوند و این در حالی باشد كه نقاط پراكنده در برگ مشاهده شود ، این گونه علائم را به نام بلایت رگبرگ می نامند.
در ارقام بسیار مستعد ، قسمتهای نکروزه شده در امتداد رگبرگهای بزرگ برگ و روی ساقه ها ممکن است قهوه ای متمایل به سیاه تا سیاه شوند و اغلب با قشری از لعاب و سلولهای باکتریایی خشک پوسیده می شوند.
همین لكه ها روی قوزه هم دیده می شود و باعث آلودگی بذر و فساد الیاف وهمچنین ریزش قوزه های جوان می گردند .
محل مورد حمله درساقه، برگ و قوزه در ابتدا مرطوب بوده و همراه با ترشحات زرد رنگ(حاوی سلول باكتری) می باشد، در مراحل پیشرفت بیماری لكه ها خشك و چروكیده می شود.عامل بیماری گاهی باعث سیاه شدن دمبرگ نیز میگردد،بیماری ازطریق دمبرگ به رگبرگ اصلی برگ نفوذ و آن را سیاه میكند .

فایل پاورپوینت 29 اسلاید