تاریخ در لغت به معنای شناساندن وقت است و علم تاریخ علمی است كه حاوی ذكر وقایع و حوادث است.

در اصطلاح: علم به وقایع و حوادث و اوضاع و احوال زندگی انسانها و ملتها در گذشته و تدوین آنها. قرآن منبع تاریخ تا صدر اسلام

قرآن یكی از منابع اصلی تاریخ است. ولی قرآن تاریخ محض نیست، بلكه كتاب جامع الاطرافی در زمینه های مختلف اعتقادی، تربیتی، تاریخی، علمی، نظامی، سیاسی است.

سوره یوسف آیه 111:

به تحقیق در سرگذشت آنان برای صاحبان عقل عبرتی است

ماركسیسم: عامل عمده را اقتصاد و تكامل ابزار تولید دانسته است.

زیگموند فروید: غریزه جنسی را عامل تحرك می داند.

آدلر و نیچه: عامل حركت را در برتری جویی و قدرت طلبی خلاصه میكند.

فرانسیس بیكن: مراحل مختلف رشد علم را سرآغاز تحول و عامل اساسی حركت تاریخ می داند.

1-تاریخ نقلی: تحریر و بیان وقایع و حوادث و اوضاع و احوال انسانها در گذشته.

2-تاریخ تحلیلی: علم به قواعد و سنن حاكم بر زندگی انسانهای پیشین كه از مطالعه و بررسی حوادث و وقایع گذشته به دست آمده باشد.

3-فلسفه ی تاریخ: علم به تحولات و تطورات تاریخ و جامعه از مرحله ای به مرحله ی دیگر و علم به قوانین حاكم بر آنها

خصوصیات تاریخ نقلی:

1- جزیی نگر و فردی است، نه كلی نگر و عمومی.

2- علم به نقلیات است، نه تحلیل آنها.

3- علم به بودنهاست، نه شدنها.

4- به گذشته تعلق دارد، نه به حال و آینده.

خصوصیات تاریخ تحلیلی:

1- علم به كلیات ا ست.

2- بررسی مسائل عقلی و تحلیلی است.

3-علم به شدنهاست.

4- علم به روش احتراز از عوامل شكستها و روش كاربرد نكات قوت و تجربیات مفید برای پیروزی است و به آینده مربوط میشود.

روش تاریخی قرآن:

از مطالعه قرآن سه حقیقت و نكته مهم به دست می آید:

1- تاریخ قانونمند است.

2- تاریخ همواره دو سو دارد: یكی خدا و یكی انسان

3- تاكید بر اراده و اختیار انسان و اینكه همواره تلاش انسان در سعادت و انتخاب او مؤثر است.

فواید عمومی تاریخ اسلام:

1- انتقال هزاران تجربه از فرهنگ و آداب سنن به نسلهای بعدی

2- آگاهی از عوامل شكستها، پیروزیها و رشد تمدن ها و مرگ آنها

3- شناخت بهترین انسانها به عنوان اسوه و تقلید از رفتار آنان

4- آگاهی از عوامل پیدایش عقیده ها و بررسی های تاریخی و ویژگیهای آنها.

فواید دیگر تاریخ كه تاثیر در شناخت ما دارد:

1- شناخت حقانیت اسلام

2- شناخت آیات قران و مراحل مختلف نزول آن

3- شناخت مراحل حركت پیامبر برای اجرای اسلام و برقراری حكومت اسلامی

4- شناخت روشهای مختلف تبلیغی و تربیتی پیامبر اسلام.

فواید دیگر تاریخ كه تاثیر در شناخت ما دارد:

5- شناخت خصوصیات فردی و اخلاقی رسول خدا و سیره ی علمی او

6- شناخت عوامل پیروزیها و شكستها، بررسی جنگهای پیامبر اسلام.

7- شناخت احكام شرعی و مراحل چگونگی وجوب و مشروعیت آنها.

8- شناخت ریشه های عقیدتی اسلام در سیره و سنت و غیره.

فایل پاورپوینت 255 اسلاید