در این مطلب به حذفیات و بودجه بندی کنکور 99 رشته انسانی میپردازیم.
در ادامه با ما باشید.
دروس عمومی
«فارسی 3»
حذفیات: صفحات ۱۶3-۱۴۸
منطبق با فصل ادبیات جهان و شامل آثار «خنده تو» ، «مسافر» و «عشق جاودانی»
تحلیل و پیش‌بینی:
همان طور که می‌دانید در این درس منابع موسعی در اختیار طراحان قرار دارد و طبیعتاً حذف دو درس تغییری در شاکله کلی سوالات ایجاد نخواهد کرد.
نکته واجد اهمیت آن است که مبحث «حذف فعل» در یکی از تمرینات دروسِ حذف شده به چشم می خورد و ممکن است داوطلبان به اشتباه این مورد را از منابع مطالعه خود حذف کنند، در حالی‌که مشخصاً این مبحث در دروس قبلی طرح شده و صرفاً به اندازه یک تمرین در بازه حذفیات مورد اشاره قرار گرفته است؛ اما مبحث «انواع الف و نون» که در کنکور های اخیر نیز تست مستقل داشته است به طور حتمی در کنکور ۹۹ دیده نخواهد شد.
«دینی ۳»
حذفیات: صفحات ۱۳۶-۱۷۵
شامل دروس «عصر شکوفایی»، «نگاهی به تمدن جدید» و «مسئولیت بزرگ ما»
تحلیل و پیش‌بینی:
طرح تنها یک سوال از دروس مذکور نشان‌دهنده آن است که حذفیات اعلام شده توسط سازمان سنجش در درس دینی، منشاء اثر خاصی نخواهد بود و روال سال‌های گذشته با اعلام این حذفیات تغییر خاصی نخواهد کرد؛ چرا که در صورت حذف نشدن این دروس هم احتمال طرح سوالات متعددی از این بازه وجود نداشت. همانطور که می‌دانید تعداد زیاد دروس دینی در سه پایه دهم، یازدهم و دوازدهم منابع حجیم و متنوعی را در اختیار طراحان قرار میدهد که با حذف سه درس از آن نمی‌توان جایگزین خاصی برای آنها پیش‌بینی کرد، همچنین دقت شود که دروس حذف شده در کتب نظام قدیم وجود ندارد و حذف آنها از این لحاظ هم واجد اهمیت نخواهد بود که سایر دروس مشابه با نظام قدیم را مهم‌تر تلقی کنیم.
«زبان انگلیسی ۳»
حذفیات: صفحات ۱۰۲-۸۳
تحلیل و پیش‌بینی:
در بخش گرامر دو مبحث نسبتاً مهم مشمول حذفیات اعلامشده هستند.
یکی مبحث کاربرد زبان (ضرب‌المثل) و دیگری گذشته کامل ( past perfect).
مبحث ضرب‌المثل جزو ابتکارات کتاب نظام جدید است که در سال گذشته نیز مورد استقبال طراحان کنکور قرار گرفت و در رشته‌های مختلف مورد سوال بود، همچنین مبحث past perfect از جمله مباحثی است که همواره (چه در نظام قدیم و چه در نظام جدید) مورد طرح قرار گرفته است.
علی‌رغم اینکه این مبحث از شمار منابع طرح سوال برای بخش گرامر زبان انگلیسی حذف شده است ولی این امکان وجود دارد که مصادیق آن در سایر بخش‌ها (مثل کلوز تست، passage یا حتی واژگان) در کنکور دیده شود.
نکته مهم‌تر آن‌که واژگان به کار برده شده در بازه حذفیات کنکور از اهمیت زیادی برخوردار بودند به ویژه در بحث ضرب المثل‌ها این واژگان بیشتر به چشم می‌خوردند، اما آن چه مشخص است این است که حذف کردن موارد مذکور خللی در طراحی سوالات ایجاد نخواهد کرد و دست طراحان برای طرح سوالات متنوع در زبان انگلیسی باز است.
نکته: جهت رفع ابهام باید به فهرست واژگان انتهای کتاب اشاره کرد که سهواً در محدوده حذفیات قرار گرفته‌اند؛ ولی بی‌شک از این فهرست به استثنای واژگان مربوط به حذفیات، سوال طراحی خواهد شد.
دروس اختصاصی
«ریاضی ۳»
حذفیات: صفحات ۱۰۴-۸۶
شامل مبحث مربوط به ریشه nام، توان گویا و تابع نمایی
تحلیل و پیش‌بینی:
از حذفیات کنکور ۹۹، در کنکور ۹۸ یک سوال طرح شده بود که از سوالات ساده کنکور گذشته محسوب می‌شد.
با توجه به سادگی و شباهت همیشگی سوالات این بخش، می‌توان گفت یک یا دو سوال نسبتا ساده (در قیاس با سوالات مربوط به فصل هایی مثل شمارش یا احتمال) از کنکور امسال حذف شده است.
دو احتمال در این درس وجود دارد:
یک فرض این است که مباحثی که در سال‌های گذشته (با وجود مطالب مهم‌تر) به‌ندرت شانس حضور در کنکور را پیدا کرده‌اند، مورد سوال قرار بگیرند. برای مثال می‌توان به بحث چرخه آمار در فصل اول ریاضی 3 یا مبحث نمودار‌های چند متغیره در ریاضی 1 اشاره کرد.
احتمال دوم این که رویه‌ی ثابت کنکور تکرار شود و مطالبی که همواره مورد سوال قرار گرفته‌اند در کنکور امسال هم مورد طرح قرار بگیرد. (مباحثی مثل دنباله‌های حسابی و هندسی، شمارش و احتمال از کتاب پایه دوازدهم و یا مباحثی مثل تابع و عبارت‌های جبری از کتاب‌های پایه که همگی جز مباحث مشترک با نظام قدیم هم هستند.) دقت شود که در این فرض نیز مباحث تکراری در کنکورهای گذشته آن‌قدر گسترده است که حتی با وجود حذفیات اعلام شده، نمی‌توان مبحث خاصی را برای جایگزینی آنها پیش‌بینی کرد.
«علوم و فنون ادبی 3»
حذفیات: صفحات ۹۵–۱۲۲
شامل فصل چهارم :
- سبک شناسی دوره معاصر و انقلاب اسلامی
-وزن شعر نیمایی
-آرایههای حسن تعلیل، حس آمیزی و اسلوب معادله
تحلیل و پیش بینی:
پیش‌بینی می‌شود حذفیات اعلام شده از طرف سازمان سنجش در درس علوم و فنون ادبی تاثیر بیشتری نسبت به سایر دروس داشته باشد، چرا که از میان موارد حذف شده، مباحثی دیده می‌شود که همواره پای ثابت سوالات کنکور بوده‌اند؛ بنابراین طراحان سوال منابع محدودتری (نسبت به سال‌های گذشته) برای طرح تست خواهند داشت.
بر همین مبنا احتمال تغییر سطح سوالات (سخت یا آسان تر شدن) نسبت به سال‌های گذشته در این درس بیش از سایر دروس وجود دارد.
سبک‌شناسی دوره معاصر و انقلاب اسلامی: با توجه به رویه کنکورهای سراسری در سال‌های گذشته، سوالات مربوط به سبک شناسی بیشتر از مباحث مربوط به سبک‌ها و دوره‌هایی که در کتاب‌های علوم فنون ۱ و ۲ معرفی شده‌اند، طرح می‌شدند و طراحان علاقه‌ای به طرح سوال سبک‌شناسی راجع به قرون جدید و معاصر از خود نشان نمی‌دادند. از همین رو پیش‌بینی می‌شود تغییر خاصی در نحوه طرح سوال در مباحث مربوط به سبک‌شناسی ایجاد نشود.
نکته شایان ذکر آن است که علی‌رغم حذف مبحث سبک‌شناسی دوره معاصر؛ همچنان درس هفتم (مربوط به تاریخ ادبیات دوره معاصر و انقلاب اسلامی) مورد سوال خواهد بود و از آنجایی که همواره تاکید بر توزیع و تنوعِ قرون و دوره‌ها در سوالات کنکور وجود داشته است؛ توصیه می‌کنیم درس هفتم علوم و فنون ۳ را جدی بگیرید!
وزن شعر نیمایی: همان طور که می‌دانید درس یازدهم شامل دو مبحث مهم و کنکوری میباشد که همواره اقبال طراحان سوال راجع به آنها قابل مشاهده بوده است.یکی مبحث"وزن در شعر نو" و دیگری مبحث "نامگذاری اوزان" یا همان بحور شعر فارسی. از این رو پیش‌بینی می شود یک سوال اضافی از مباحث مربوط به اختیارات زبانی یا وزنی (یا حتی مبحث قافیه) جایگزین سوالات همیشگیِ مربوط به درس یازدهم باشد.
آرایه های ادبی حسن تعلیل، حس آمیزی و اسلوب معادله: در صورتی که طراحان سوال مقید به حذفیات مربوط به آرایههای ادبی باشند، منطقاً از آرایه های مذکور سوالی در دفترچه اختصاصی نخواهیم دید؛ اما با توجه به این که به‌طور حتمی از این سه آرایه در دفترچه عمومی سوال خواهیم داشت و داوطلبان لاجرم مطالب مربوط به این آرایه‌ها را برای پاسخ دادن به سوالات ادبیات عمومی فراگرفته‌اند، این احتمال وجود دارد که در دفترچه اختصاصی نیز از سه آرایه حسن تعلیل، اسلوب معادله و حس‌آمیزی سوال داشته باشیم!
در غیر این صورت سنگینی سوالات آرایه در ادبیات اختصاصی بر دوش ایهام، ایهام تناسب، تناقض و آرایههای مربوط به علم بیان خواهد بود.
«عربی زبان قرآن ۳»
حذفیات: صفحات ۸۲-۷۱ شامل درس پنجم (اسلوب ندا)
تحلیل و پیش‌بینی:
در میان رقابت بین منصوبات برای طرح در کنکور سراسری، اسلوب ندا یا همان منادا در بسیاری از کنکورهای گذشته مورد سوال قرار گرفته است، چنانچه در کنکور سال گذشته در سوالات خارج از کشور و داخل کشور مجموعاً دو سوال را به خود اختصاص داده است.
لیکن امسال با شرایط ایجاد شده و حذف این مطلب، شانس سایر منصوبات (مفعول مطلق، حال و استثنا) بیشتر خواهد بود (یقینا حداقل یکی از آنها مورد سوال قرار خواهد گرفت.)
البته ناگفته پیداست که در درس عربی (با توجه به گستردگی منابع) دست طراحان برای جایگزینی سوال احتمالی اسلوب ندا باز بوده و می‌توانند از بخش‌های دیگر نیز سوال طرح کند، بنابراین حذف این مبحث تغییر خاصی در بودجه‌بندی سوالات کنکور ایجاد نمی‌کند.
«تاریخ ۳»
حذفیات: صفحات ۱۵۹-۱۲۵
فصل انقلاب اسلامی شامل:
-انقلاب اسلامی
-استقرار و تثبیت نظام جمهوری اسلامی
-دفاع مقدس
تحلیل و پیش‌بینی:
این دوره از تاریخ همواره در کنکور سراسری (چه در نظام قدیم و چه در نظام جدید) مورد سوال بوده است و در کنکور سال گذشته از درس یازدهم یک سوال طرح شد.
در صورتی که قرار بر رعایت مساوات بین سه کتاب تاریخ (هر کدام 5 سوال) باشد، این احتمال وجود دارد با توجه به اهمیت دروس ۹-۳ کتاب، جایگزین سوالات مربوط به حذفیات اعلام شده (که احتمال می رفت یک یا دو سوال را به خود اختصاص دهد) سوالی از مباحث عصر قاجار یا اوضاع ایران و جهان در دوره جنگ جهانی باشد.
همچنین با توجه به شرایط پیش‌آماده و رویه‌ی همیشگی کنکور، پیش‌بینی می‌شود سوالات مربوط به فصل انقلاب اسلامی راجع به اسامی خاص (کشورها یا اشخاص) طرح شود.
اساسا با توجه به گوناگونی سر فصل‌های تاریخ ۳ نمی‌توان مبحث خاصی را جایگزین قطعی سوالات مربوط به حذفیات دانست و صرفا ساختار کلی سوالات مربوط به این درس قابل حدس است، بطوری که احتمالا سوالات به شکل تک کلمه ای و جزئی طرح خواهد شد.
همچنین توجه داشته باشید از آنجایی که اکثر موارد مشابه بین دو نظام قدیم و جدید در کتاب تاریخ ۳ آمده است، تمرکز روی این بخش از مطالب برای داوطلبانی که به دنبال کسب درصد حداقلی هستند، معقولانه‌تر است.
«جغرافی ۳»
حذفیات: صفحات 115-93
شامل بخش «زمین لغزش و خشک‌سالی» از درس پنجم و کل درس ششم.
تحلیل و پیش‌بینی:
طرح ۳ سوال از فصل سوم کتاب در کنکور سراسری ۹۸ شامل یک سوال مربوط به زمین لغزش، یک سوال مربوط به سیل (حوضه آبریز) و یک سوال ترکیبی از مطالب سیل و زمین لغزش، اهمیت بسیار این فصل را نشان می دهد.
با توجه به حذف بخشی از فصل سوم، اگر طراحان سوال قصد نداشته باشند از سهم سوالات مربوط به جغرافیای سال دوازدهم کم کنند، مشخصا فصل دوم (جغرافیای حمل و نقل) اهمیت بیشتری پیدا می‌کند ، در حالی که در کنکور 98، سوالی از این فصل طرح نشده بود و می‌توان مطالب مربوط به این فصل را بیش از پیش شایسته‌ی طرح سوال تلقی می‌شود.
«جامعه‌شناسی ۳»
حذفیات: صفحات 116-93
شامل دروس «پیشینه علوم اجتماعی در جهان اسلام» و «افق علوم اجتماعی در اسلام»
تحلیل و پیش‌بینی:
طرح دو سوال از این دروس در کنکور سال گذشته نشانگر اهمیت آنها است.
این دروس نگاهی مصداقی به علوم اجتماعی و سیر آن در جهان اسلام دارند.
به نظر می‌رسد با توجه به منابع موسع علوم اجتماعی،نباید منتظر تغییر قابل توجهی در سطح کیفی (سختی و آسانی سوالات) این درس باشیم.
با این حال ممکن است سوالات جایگزین حذفیات، از مباحث جدیدی همانند «سیاست و هویت»، «نابرابری اجتماعی» و «قدرت اجتماعی» که در کتب نظام قدیم دیده نمی‌شود، طرح شوند.
هم چنین پیش‌بینی دیگر در این درس این است که به احتمال زیاد سهم سوالات مربوط به جامعه شناسی 3 (با وجود حذفیات) کم نشود، چرا که عمده‌ی مطالب مندرج در این کتاب جدیداند و حجم آنها به اندازه‌ای است که طراحان برای طرح سوالات (به تعداد معمول) دچار مشکل نخواهند بود.
«فلسفه 2»
حذفیات: صفحات 90-65
شامل فصل ۳:
دروس آغاز فلسفه در جهان اسلام(۱)، فلسفه در جهان اسلام(۲) و دوران متاخر
تحلیل و پیش بینی:
همانطور که می‌دانید، سال گذشته کتاب فلسفه دوازدهم (منبع کنکور ۹۹) دستخوش تغییرات زیادی نسبت به کتاب درسی قبلی (منبع کنکور ۹۸) شده است و از کتاب حاضربرای اولین بار در کنکور طرح سوال خواهد شد. فصل دوم این کتاب شامل بحث‌های دست نخورده‌ای است که طراحان سوال به راحتی می‌توانند سوالات جدیدی از آن طراحی کنند ولی دروس ۱ الی ۳ (فصل۱) هم‌پوشانی بیشتری با ویرایش قدیمی کتاب (منبع کنکور۹۸) و کتاب نظام قدیم دارند.
نکته‌ی مهم‌تر آن است که مباحث مشترک نظام قدیم و نظام جدید هم محدود به فصل اول و فصل سوم کتاب درسی است و طبیعتا سوالات مشترک نظام جدید و نظام قدیم در فلسفه با حذف فصل سوم، از سه درس ابتدایی کتاب خواهد بود.
همچنین، از آن جایی که از مباحث حذف شده‌ی کنکور امسال (فصل ۳) در کنکور ۹۸، به تعداد ۴ سوال طرح شده بود، می‌توان دروس مندرج در فصل ۳ را از فصول مهم فلسفه سال دوازدهم دانست.
علی‌رغم اینکه اغلب مباحث این دروس، جنبه‌ی مصداق‌شناسی و دید تاریخی به فلسفه در بطن جهان اسلام دارند و مطالب آنها (آن‌چنان که در دروس ابتدائی کتاب می‌بینیم) عمیق و دشوار نیستند، اما در میان آنها مواردی از سر فصل‌های پرنکته و کنکوری هم دیده می‌شود. برای مثال محتوای راجع به مساله «طبیعت‌شناسی ابن‌سینا» یا «روش فلسفه اشراق» به همراه لواحق آنها همواره مورد سوال در کنکورهای سراسری بوده‌اند.
نتیجتاً، با توجه به اینکه سهم همیشگی سوالات حفظی فلسفه، متعلق به درس‌های پایانی است و امسال این فصول از منابع کنکور حذف شده‌اند، توصیه می‌کنیم علاوه بر مطالعه‌ی مفهومی در دو فصل ابتدایی، از نکات حفظی کتاب درسی هم غافل نشوید.
به طور دقیق‌تر 2 پیش بینی راجع به حذفیات فلسفه و تاثیر آن بر شاکله‌ی کلی سوالات، وجود دارد:
1: طرح سوالات بیشتری از کتاب منطق و فلسفه یازدهم (مجموعا 16 یا 17سوال)
با توجه به ویرایش جدید کتاب منطق همچنین فلسفه یازدهم، احتمال دارد مباحث تازه و دست نخورده‌ای که برای اولین بار جزو منابع کنکور هستند، سهم بیشتری در سوالات این دو درس داشته باشند. برای مثال در منطق می‌توان به مباحث «انواع دلالت لفظ بر معنا» «مغالطات روانی» اشاره کرد و در فلسفه یازدهم هم عمده‌ی فصول «معرفت و شناخت» و «انسان» مطالب جدیدی محسوب می‌شوند.
2: طرح سوالات بیشتر از فصل 1 و 2 فلسفه دوازدهم (مجموعا 10 سوال)
از یک سو با توجه به تطابق دروس ابتدایی کتاب با مباحث نظام قدیم احتمال طرح سوالات بیشتر از فصل اول منطقی‌تر به نظر می‌رسد و از سوی دیگر مباحث جدید فصل دوم هم مهیای طرح سوالات فنی و عمیقی که همه ساله در کنکور های سراسری مورد اقبال بوده‌اند، هستند. در نتیجه احتمال تحقق پیش‌بینی دوم با توجه به رویه‌ی معمول بیشتر است.
نویسندگان مطلب:
سید علیرضا احمدی، رتبه 41 کنکور سراسری، دانشجوی دانشگاه علوم قضایی
میلاد هوشیار،رتبه 27 کنکور سراسری، دانشجوی حقوق دانشگاه تهران