سرود ملی از نماد هاى بارز هویت ملی كشور ها است كه در قرن نزدهم میلادی همزمان با پیدایش دولت ملی درغرب بوجود آمد و سپس به نقاط دیگر گیتی گسترش یافت. هالندی ها نخستین كسانی بودند كه در نیمه قرن شانزدهم میلادی برای خود سرودی ساختند.

امروز اكثر كشور های جهان سوم در ساختن سرود ملی خویش از كشور های غربی تقلید نموده و سرود ملی خویش را یا در قالب موسیقی مارش عسكری می ریزند و یا اینكه آنرا شبیه به آهنگهای مذهبی كلیسا می سازند. در این میان كشور های معدودی اند كه سرود ملی شان ریشه در بیشه موزیک خود شان دارد كه جاپان، سریلانكا و میانمار از آن جمله اند. دسته ای از كشور ها در كنار سرود ملی، دارای سرود شاهی، سرود ریاست جمهوری، سرود دولت و امثال آن نیز میباشند. سازمانهای بین المللی چون سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و اتحادیه افریقا هم دارای سرود های رسمی خود شان اند.

سرود های ملی عظمت كشورها را بازتاب داده و احساس وحدت و همبستگی را در میان ملل و جوامع تقویت می بخشد. این سرودها گاهی بصورت هیجان زا و سكر آور عمل نموده و خروش و غریوی در افراد بوجود آورده و روان شهروندان و اتباع یك كشور همنوا با آهنگ آن آتش گرفته و در میدانهای نبرد، در زیر ضربات موسیقی و كلمات جادوئی آن جان می بازند. آرزوها و آرمانهای جمعی یك ملت در قالب سرود ملی آن ریخته میشود. آهنگ و كلمات سحر آفرین سرود ملی در بدنها روح دمیده و سنگری میشود برای دفاع از اهداف و ارزشهای بزرگ ملی.

از دید جامعه شناسی، موسیقی سرود ملی نشانه ای از فرهنگ یك كشور است كه مؤلفان و آهنگسازان در آفرینش این پارچـه هنری از عناصر فرهنگی كشور خویش استفاده می كنند. سرود ملی منبع رموز، مفاهیم، اشارات، دلالات و الهامات بلندی برای ملتها است.

سرود ملی در افغانستان حكایتی طولانی دارد. گفته می توانیم، سرود های ملی ای كه تا هنوز در كشور ما ساخته شده اند چون با ساختار و فرهنگ و روان مردم ما مطابقت نداشته اند، نتوانسته اند دوام یابند. سرود ملی تصویب شده كنونی هم نمیتواند بهتر از سرودهای گذشته باشد.

یكی از مسایل اختلاف بر انگیزی كه در لویه جرگه اخیر قانون اساسى بر سر آن بحث صورت گرفت مسئله سرود ملی بود. در آن جرگه پس از تنشهای فراوانی كه شاهد آن بودیم، دوصد و چند تن از اعضای لویه جرگه طرح دو زبانه بودن سرود ملی را امضا نمودند و بعد از آن آقای كرزی نیز در حضور عده ای از شخصیتهای سیاسی كشور وعده سپردند كه بخاطر تحكیم پایه های وحدت ملی، سرود ملی كشور باید به هردو زبان دری و پشتو و حاوی كلمه الله اكبر و نام اقوام افغانستان باشد. اما شگفت اینكه هنوز چند ساعت از این طرح و توافق و وعده سپری نشده بود كه آقای كرزی سخن قبلی خویش را نقض نمود.

حال بیایید این سروده را برای لحظه ای زیر ذره بین نقد قرار دهیم تا ببینیم که تا چه حدی توان مقاومت را خواهد داشت. رسم بر این است كه در كار های هنری مهمی چون سرود ملی، كوشش زیادی صورت میگیرد تا مفاهیم زیاد و بزرگی در قالب الفاظ و عبارات مختصر و مفیدی ریخته شوند، ولی چه كنیم كه سرود ملی كنون نتوانسته است از این آزمون پیروز بدر آید. به این معنی كه شش مصرع نخستین این سرود ملی میتوانست در یك یا دو مصرع گنجانیده شود. نقیصه دیگری كه در آن دیده میشود همانا عدم تناغم و هماهنگی در میان قطعه های مختلف آن و انتقال غیرمنطقی از یك مقطع به مقطع دیگر است. اشاره صریح به پیوند اخوت و برادری در میان افراد این ملت جنگزده، مسئله دیگری بود كه باید بدان توجه می شد. جامعه امروزی ما سخت نیازمند اخوت، برادری و همبستگی است كه سرود رسمی ما باید بصورت واضح و قاطع به آن تصریح می نمود كه نكرده است. اصل مردمسالاری كه مبنای اصیل یك نظام سالم سیاسی است هم در اینجا دیده نمی شود. سرود های ملی كشور های جهان، مظهر افتخارات ملی و قهرمانیهای تاریخی آنها است ولی شاید كمتر ملتی را سراغ نمود كه تاریخش به اندازۀ تاریخ ما مملو از رشادتها، قهرمانیها و افتخارات باشد ولی در عین وقت دارای سرود ملی ای به این اندازه بی روح، خنثی، خشك، بی حركت، بی محتوی و فاقد هویت تمدنی باشد. حتی كلمه «الله اكبر» كه دارای بار عاطفی و حماسی بسا سنگینی است، در سیاق این سرود سست، رنگ می بازد.

سرود های ملی، گذشته ملتها را به آینده آن پیوند می دهند ولی در اینجا از هیچ گذشته ای خبری نیست. چقدر جنایت است كه تاریخ چند هزار سالۀ كشوری را تجاهل نمود و از ذكر تمدنهای بسیار شكوهمند و ریشه داری چون «آریانا» و «خراسان» طفره رفت. ذخایر افتخاربخش فرهنگی جامعه را به بوته فراموشی سپرد و سروده ای سست، بی مزه، لزان و فاقد هویت تمدنی و شخصیت تاریخی بوجود آورد. آیا فكر می كنید كه با جمع شدن گلیم طالبان، تلاش در جهت هموار سازی پایه های بلند فرهنگی كشور ما پایان یافته است. من تصور میكنم كه در دل نظام كنونی افغانستان عناصری وجود دارند كه در تاریخ ستیزی و فرهنگ زدائی خویش بر طالبان سبقت جسته اند. اگر طالبان تندیسهای كوه پیكر بامیان را با داینامت انفجار دادند این دسته همان سیاست را با ابزار و شیوه های دیگری دنبال می نمایند.

فایل ورد 16 ص