CNG

رشد روزافزون مصرف گاز طبیعی و جایگزینی آن به جای دیگر منابع انرژی در كشور، تفاوت چشمگیر میزان مصرف در فصل‌های مختلف سال، آسیب پذیر بودن سیستم گازرسانی، احتمال بروز مشكلاتی در عملیات تولید و بهره برداری و ... از مهمترین عواملی به شمار می روند كه طراحی و اجرای طرح ذخیره سازی گاز طبیعی را ضروری می سازند. نویسنده در این مقاله با توجه به مطالعات و بررسی‌هایی كه تاكنون در این زمینه صورت پذیرفته و ضرورت اجرای طرح‌های ذخیره سازی را آشكار كرده است، از توجیه اجرای طرح ذخیره سازی گاز طبیعی خودداری می كند و با نگاهی به روش‌های مختلف ذخیره سازی گاز طبیعی، به معرفی و پیشنهاد طرحی جامع برای ایمن سازی شبكه گسترده و رو به رشد گاز طبیعی كشور می پردازد

سهم گاز طبیعی در سبد انرژی كشور

در سال 1386 آمار مصرف نشان می دهد كه گاز طبیعی در این سال در بخش‌های مختلف خانگی، صنعتی، نیروگاهی، حمل و نقل و تجاری جمعاً 56 درصد از حامل‌های انرژی هیدروكربوری نفتی را تشكیل داده است. پیش بینی می شود تا سال 1393 این رقم به 67 درصدافزایش یابد. مصرف گاز طبیعی در سال 1386 حدود 81 میلیارد مترمكعب بوده و انتظار می رود تا سال 1393 بر اساس برنامه‌های تولید و مصرف، به بیش از 180 میلیارد مترمكعب برسد.

مقایسه مصرف گاز طبیعی در ماههای گرم و سرد سال

lمیانگین مصرف روزانه در چهار ماه نسبتاً سرد سال 25 درصد بیش از میانگین مصرف در هشت ماه گرم و معتدل سال است و این تفاوت در روزهای سخت زمستان به 40 درصد نیز می‌رسد. همچنین برآوردها نشان می‌دهد در برخی ساعات روز در زمستان‌های بسیار سرد، میزان مصرف حتی به بیش از 5/1 برابر میانگین ماههای گرم و معتدل می‌رسد. این اختلاف چشمگیر بین مصارف تابستانی و زمستانی با توجه به دوری مبادی تولید تا نواحی عمده مصرف در زمستان، ایجاب می‌كند كه شركت ملی گاز ایران تنها به سیستم تولید و انتقال و تأمین گاز به صورت مستقیم اتكا نكند و ایجاد ذخایر نزدیك به مراكز عمده مصرف را در برنامه اجرای طرح‌های مهم خود قرار دهد. مبادی اصلی تولید گاز طبیعی كشور عبارتند از: پارس جنوبی، سایر میدان‌های گازی در خلیج فارس، میدان‌های گازی درون ساحلی در جنوب كشور، میدان‌های گازی شمال شرق، گازهای همراه نفت خام در جنوب غربی و در آینده سایر میدان‌هایی كه احتمالاً اكتشاف خواهند شد. این مبادی عموماً با فواصل طولانی نسبت به مراكز مصرف كه در سطح كشور گسترده اند، قرار گرفته اند.

عوامل تهدید امنیت سیستم گازرسانی كشور

عوامل تهدید و ایجاد اختلال در سیستم گازرسانی را می توان به شرح زیر خلاصه كرد:

مشكلات متعارف در عملیات تولید از مخازن گاز اصلی

مشكلات متعارف در عملیات بهره برداری از پالایشگاه‌های گاز

نارسایی و مشكلات بهره برداری در سیستم انتقال (خطوط لوله و ایستگاههای تقویت فشار)

حوادث و نوسانات غیر قابل پیش بینی كه می تواند بسیار متنوع باشد.

این عوامل از هر دو بعد كمی و كیفی در عرضه گاز به مصرف‌كنندگان تأثیر مستقیم دارند و می‌توانند روند گازرسانی به ویژه در فصل سرما را كه سیستم گازرسانی در حداكثر ظرفیت خود عمل می كند به شدت آسیب پذیر كنند.