در قرن اخیر آلودگی محیط زیست از جمله پیامدهای ناخواسته تكنولوژی است . آلودگی هوا یكی از معضلات اصلی شهرهای صنعتی و بزرگ است . اغلب این شهرها از نظر وضعیت جغرافیایی به گونه ای هستند كه هوای آلوده به علت وجود پدیده هایی مثل وارونگی [1] و غیره ؛ امكان تخلیه از اطراف شهر را پیدا نمی كند . آلودگی هوا و به خصوص كاهش آن به یك سطح قابل قبول ، یك مسأله بسیار مهم زیست محیطی می باشد . آلودگی هوا نه تنها در ناحیه ای كه در آن منابع بزرگ آلودگی موجود است ، وجود دارد بلكه آلاینده ها می توانند توسط جریان باد و جریان های جوی انتقال پیدا كنند .

خودروها یكی از منابع اصلی تولید آلاینده های هوا و همچنین ایجاد پدیده های ثانویه ناشی از آلودگی هوا همچون اثر گلخانه ای می باشند . مسائل و مشكلات زیست محیطی ناشی از گازهای خروجی از خودروها ابتدا در دهه 60 میلادی مورد توجه قرار گرفت . هم اكنون نیز تقریباً اغلب كشورهای دنیا به مسأله آلودگی ناشی از خودروها و وضع قوانینی برای جلوگیری از تردد خودروهای آلوده كننده محیط زیست و همچنین اعمال

استاندارد های آلودگی توسط تولید كنندگان خودروها ، می پردازند .

برای بررسی راه های كاهش آلودگی به صورت علمی در ابتدا اشنایی با مفاهیم آلودگی و منابع مولد آلاینده هاو چگونگی رفتار این منابع از جمله خودروها ، ضروری می باشد . به همین منظور در اینجا ابتدا آلودگی ، منابع آلودگی و آلاینده های اصلی تعریف می شوند .

آلودگی هوا عبارت است از هر گونه آلاینده ای كه با ورود به جو سبب تغییر تركیب شیمیائی طبیعی گازهای موجود در جو گردد . این آلاینده ها در هوای آزاد شامل گرد و غبار ، بخارات فلزی ، گاز ، بو ، دود و بخارات هستند كه بسته به كمیت ، ویژگی ها و مدت زمان ماندگاری در هوا ، برای انسان ، گیاهان ، زندگی حیوانات و اموال مضر هستند . آلودگی هوا به عوامل انسانی محدود نمی شود و در واقع آلاینده های هوا از هر دو منبع طبیعی و انسانی به وجود می آیند .

منابع این آلودگی ها گاهی در كنترل انسان نمی باشند . منابع آلودگی از قبیل باد كه ذرات غبار و خاك را از سطح زمین بلند می كند ،آتشفشان ها كه چندین تن خاكستر و خاك را وارد جو می كنند و همچنین آتش گرفتن جنگل ها كه دوده بسیار زیادی ایجاد می كنند ، نمونه هایی از منابع طبیعی آلودگی می باشند . با این حال ، مهمترین منابع آلودگی به خصوص در كشورهای صنعتی ناشی از فعالیت انسان ها می باشند . آلودگی ناشی از انسان از دو منبع ثابت و متحرك وارد جو می شود .

منابع ثابت شامل مجموعه های صنعتی ، نیروگاه ها ، منازل ، ساختمان های اداری و غیره می باشند و منابع متحرك شامل انواع خودروها ، كشتی ها و هواپیماهای جت هستند .

آلاینده ها به دو دسته اصلی آلاینده های اولیه و ثانویه تقسیم می شوند . آلاینده هایی را اولیه می نامند كه مستقیماً از منابع آلودگی وارد جو می شوند . سایر آلاینده هاكه توسط یك واكنش شیمیایی بین یك آلاینده نوع اول و سایر اجزای هوا مانند بخار آب یا آلاینده های دیگر به وجود می آیند ، آلاینده های ثانویه نامیده می شوند .

تعدادی از منابع تولید آلاینده های اولیه در جدول 1 آمده است . آلاینده های اولیه معمولاً ساختار شیمیایی ساده ای دارند . دی اكسید كربن ، منواكسید كربن ، دی اكسید گوگرد و اكسید نیتروژن حاصل از فرایند احتراق ؛ سولفات هیدروژن ، آمونیاك ، كلرید هیدروژن و فلوروئید هیدروژن تولید شده توسط فرایند های صنعتی در دسته آلاینده های اولیه قرار می گیرند .

بنزن و سایر حلال های قابل تبخیر شامل پارافین ها ، اولفین ها و آروماتیك ها با تركیبات ساده ، جز آلاینده های اولیه هستند . ولی این نوع آلاینده ها به تنهایی تمامی آلاینده های موجود را تشكیل نمی دهند . واكنش های شیمیایی ممكن است بین آلاینده های اولیه و سایر اجزای غیر آلوده جو پدید آیند و آلاینده های ثانویه را به وجود آورند . ، و غیره نمونه هایی از این نوع آلاینده ها می باشند .